دانته و زبان بومی
اولین نویسنده بزرگی که به زبان بومی آثاری را تالیف کرد ، شاعر ایتالیایی ، دانته آلیگیری بود.
دانته در سال 1265 در فلورانس متولد شد و تا سال 1302 درگیر فعالیت های اجتماعی بود. در این سال گروه سیاسی دانته مورد غضب قرار گرفت و او از شهر تبعید شد. دانته بیست سال بعدی زندگی اش را تا زمان مرگ در 1321 از ایتالیا دور بود.
دانته که قبل از تبعید چندین شعر سروده بود ،پس از تبعید،کار زیادی نداشت و تمام توجهش را به نوشتن معطوف کرد. از جمله آثارش در این دوره می توان به درباره ظرایف زبان بومی به لاتینی اشاره کرد که در آن مورد این که زبان ایتالیایی زبان مناسبی برای ادبیات است ، بحث می کند.
او بر اساس اندیشه هایی که درباره ظرایف زبان بومی، مطرح کرده بود ویتانوئورا (زندگی نو) را نوشت که مجموعه ای از اشعاری است که به ایتالیایی سروده است. اشعار این کتاب که دو سال قبل از تبعید دانته از فلورانس پایان یافت، در بزرگداشت عشق دانته به بئاتریس ،آشنای دوران نوجوانی اش بود.اما در این اشعار باتریس یک انسان واقعی نیست، بلکه نمادی است برای عشقی غیر جسمی و آرمانی.
دانته، شاهکارش،کمدی الهی را نیز به زبان ایتالیایی نوشته است.او نوشتن این اثر را حدود سال 1307 میلادی آغاز کرد.این شعر بلند اولین اثر بزرگ اروپایی بود که به زبان بومی نوشته می شد.این کتاب به سه بخش تقسیم شده است: سفر به بهشت، برزخ و دوزخ. راهنمای او در نه "9" چرخه دوزخ و در طول نه برآمدگی برزخ، ویرژیل، شاعر یونانی است. چون ویرژیلِ مشترک نمی تونست وارد بهشت شود، دانته سفرش را به همراه بئاتریس، که در این جا نه تنها نماینده عشق بلکه نماینده بصیرت معنوی نیز هست، به پایان می رساند.
ولین برخورد بئاتریس پورتیناری (دوشیزهٔ سفیدپوش) با دانته، که در آن بئاتریس به دانته درود میگوید. در
این هنگام هر دو ۱۸ سال داشتند. این درود چنان تاثیری در دانته باقی
میگذارد که تا پایان عمر و حتی مدتها پس از مرگ بئاتریس (که در ۲۴ سالگی
درگذشت) در عشق او میسوزد. دانته و بئاتریس، اثر هنری هالیدی، 1884