محمد بن جریر طبری
دوشنبه, ۲۲ تیر ۱۳۹۴، ۰۸:۰۳ ب.ظ
تاریخ نگار و قرآن پژوه (838-923 م)
محمد بن جریر طبری از مردم آمل بود اما پس از سفر های بسیار برای گردآوری حدیث، سرانجام در شهر بغداد ماندگار شد. او کتاب های دینی ارزشمندی نوشت که جامع البیان عن تاویل القرآن ،کهن ترین تفسیر قرآن ،از آن هاست.
طبری بسیاری روایات تفسیری پیشین را در این کتاب آورده است و در بسیاری از جا ها به تفسیر آیه ای از قرآن به کمک آیه ای دیگر می پردازد. این دین پژوه آشنا به علم زبان شناسی ،به جنبه های لغوی ،نحوی ،تاریخی و فقهی آیه های قرآن نیز پرداخته است.
طبری پس از کتاب تفسیر به نگارش کتاب تاریخ الرسل و الملوک پرداخت که شرح زندگی انسان از آفرینش تا سال 302 ق است.
این کتاب را می توان شامل دو بخش تاریخ جهان و تاریخ اسلام دانست. بخش تاریخ جهان از اسطوره های ایران باستان و تاریخ پادشاهان ایران آغاز می شود و به تاریخ روم ،قوم یهود و اعراب پیش از اسلام می پردازد. بخش تاریخ اسلام از زندگانی پیامبر اسلام تا نیمه نخست خلافت عباسیان را شامل می شود و به شیوه گزارش سال به سال رویداد ها نوشته شده است. طبری برای بسیاری از رویداد های دوره اسلامی بیش از یک گزارش آورده و پذیرش درستی هر یک از آن ها را به خواننده واگذار کرده است.
کتاب تاریخ طبری را ابوعلی بلعمی ،وزیر دانشمند نوح بن سامانی ،در سال 352 ق به فارسی برگرداند. در واقع او چکیده ای از کتاب طبری فراهم کرد و با افزودن برخی داستان ها و جابه جایی برخی روایات بر گیرایی آن افزود. تفسیر طبری نیز در همین روزگار ترجمه شد و این دو ترجمه از کهن ترین نمونه های نثر فارسی به شمار می آیند.
مجسمه محمد بن جریر طبری در ورودی کتابخانه ملی تاجیکستان
محمد بن جریر طبری از مردم آمل بود اما پس از سفر های بسیار برای گردآوری حدیث، سرانجام در شهر بغداد ماندگار شد. او کتاب های دینی ارزشمندی نوشت که جامع البیان عن تاویل القرآن ،کهن ترین تفسیر قرآن ،از آن هاست.
طبری بسیاری روایات تفسیری پیشین را در این کتاب آورده است و در بسیاری از جا ها به تفسیر آیه ای از قرآن به کمک آیه ای دیگر می پردازد. این دین پژوه آشنا به علم زبان شناسی ،به جنبه های لغوی ،نحوی ،تاریخی و فقهی آیه های قرآن نیز پرداخته است.
طبری پس از کتاب تفسیر به نگارش کتاب تاریخ الرسل و الملوک پرداخت که شرح زندگی انسان از آفرینش تا سال 302 ق است.
این کتاب را می توان شامل دو بخش تاریخ جهان و تاریخ اسلام دانست. بخش تاریخ جهان از اسطوره های ایران باستان و تاریخ پادشاهان ایران آغاز می شود و به تاریخ روم ،قوم یهود و اعراب پیش از اسلام می پردازد. بخش تاریخ اسلام از زندگانی پیامبر اسلام تا نیمه نخست خلافت عباسیان را شامل می شود و به شیوه گزارش سال به سال رویداد ها نوشته شده است. طبری برای بسیاری از رویداد های دوره اسلامی بیش از یک گزارش آورده و پذیرش درستی هر یک از آن ها را به خواننده واگذار کرده است.
کتاب تاریخ طبری را ابوعلی بلعمی ،وزیر دانشمند نوح بن سامانی ،در سال 352 ق به فارسی برگرداند. در واقع او چکیده ای از کتاب طبری فراهم کرد و با افزودن برخی داستان ها و جابه جایی برخی روایات بر گیرایی آن افزود. تفسیر طبری نیز در همین روزگار ترجمه شد و این دو ترجمه از کهن ترین نمونه های نثر فارسی به شمار می آیند.
مجسمه محمد بن جریر طبری در ورودی کتابخانه ملی تاجیکستان
بنابراین دین اسلام هم عقلانی است و هم احساساتی یعنی اینکه در برخی موارد به ما توصیه می کند که تعقل کنیم و از فکر و اندیشه خود استفاده کنیم مثلاً در مورد شناخت خود دین اسلام و مبدأ و معاد به ما توصیه کرده است که با عقل و اندیشه خود آنها را فراگیرید.
اسلام عقل را موهبت الهی می‌داند و برای آن ارزش زیادی قائل است.
واز طرفی اسلام دین احساسات و عواطف هم هست زیرا انسان که موضوع اصلی اسلام ،دارای احساسات و عواطف است، بنابراین اسلام به این بُعد انسانی هم توجه کرده است مثلاً اسلام توصیه کرده است که کانون خانواده، کانون عواطف باشد.
زن به شوهر خود محبت کند و علائق و احساسات او را احترام بگذارد.
و همچنین به مرد هم توصیه می کند به زن خود محبت کند.
اسلام به عواطف و احساسات مادر نسبت به فرزند و برعکس ارزش زیادی قائل است.
اما نکته مهم این است که اسلام میان عقل و احساسات مرز قائل است، یعنی اینکه در مواردی توصیه کرده است که احساسات نباید مانع از تعقل و فکر و اندیشه شود و بر عکس.
دین اسلام یک مجموعه کاملا منسجم است که از نظم و نظام خاصی برخوردار است نه عقل وعقلانیت را فدای احساسات می کند و نه عاطفه و محبت وعشق ورزی را به جای عقلانیت می بیند .
انسان باید عاقلانه دین خود را انتخاب کند و اگر راه صحیح در انتخاب را پیموده باشد به احساسات وعواطف خود نیز در دین جواب گو خواهد بود.